Üretken AI oyunu değiştirdi
Yapay zeka (AI) yeni olmasa da Kasım 2022’de ChatGPT’nin piyasaya sürülmesiyle AI ortamı önemli ölçüde değişti. Bu sohbet robotu ve arkasındaki büyük dil modeli (LLM) ve LLM’nin daha yeni sürümleri, AI’ı yalnızca yetenekli teknoloji uzmanlarının ve veri bilimcilerinin erişebildiği bir araçtan, herkesin erişebileceği bir araca dönüştürdü.
Bu süreçte de en az internet kadar yenilikçi bir teknoloji devrimine yol açtı ve pek çok kişi çok daha fazlasını yapabileceğine inanıyor. Google CEO’su Sundar Pichai, AI’ın insanlık üzerinde “elektrik veya ateşten” daha derin bir etkiye sahip olacağını iddia ederken Microsoft’tan Satya Nadella, üretken AI’ın “Silikon Vadisi’nde geliştirilen bir teknolojinin insanların günlük hayatlarına bu kadar hızlı ve somut bir şekilde ilk kez fayda sağlayacağına” inandığını söylüyor.
Üretken AI’ın işletmelere etkisi
Üretken AI’ın ortaya çıkışının işletmeler üzerinde büyük bir etkisinin olması bekleniyor. Goldman Sachs, üretken AI’ın 10 yıllık bir dönem boyunca iş gücündeki yıllık üretkenliği yaklaşık yüzde 1,5 puan artırma ve global GSYİH’de %7’lik bir artış sağlama potansiyeline sahip olduğunu tahmin ediyor.
McKinsey de bu konuyla ilgili olarak aynı derecede iyimser. Firmanın yaptığı araştırmaya ve analiz edilen 63 kullanım vakası geneline göre, üretken AI yılda 4,4 trilyon dolar ila 2,6 trilyon dolar eşdeğerinde katkı yapabilir. Firma ayrıca, analiz edilenlerin ötesindeki görevler için halihazırda kullanılan yazılıma üretken AI yerleştirmenin etkisi tahminlerine dahil edilirse bu tahminin kabaca iki katına çıkacağını da belirtmiştir.
Neredeyse her gün yeni kullanım durumları ve araçlar ortaya çıkıyor. Ancak burada finans, sağlık hizmetleri, hükümet ve üretim alanlarında üretken AI’ın en ilginç kullanımlarından bazılarını el alacağız.
Finansal hizmetler ve bankacılıkta AI kullanım durumları
Finansal hizmet sektörü, genellikle süreçleri ve hizmetleri geliştirebilecek teknolojileri çabuk benimser çünkü hız veya verimlilikteki küçük kazanımlar büyük getiriler sağlayabilir. Sektör genelinde üretken AI; kredi ve kredi riski değerlendirmesini geliştirmekten mevzuata uyumluluğu yönetmeye, dolandırıcılığı tespit etmeye veya müşteri hizmetlerini geliştirmeye kadar çeşitli süreçlerde değerlendiriliyor veya kullanılıyor.
Örneğin, Visa Account Attack Intelligence (VAAI) Skorunun en yeni versiyonu, 180’den fazla risk özniteliğinin milisaniyeler içinde değerlendirilmesinde ve botların yardımıyla kaba kuvvet kart dolandırıcılığı olasılığını tahmin eden bir skor oluşturulmasında üretken AI’ı kullanır. Visa, kart deneme dolandırıcılığıyla mücadele etmek için üretken AI modeli geliştiriyor. AI destekli VAAI Skoru, önceki modellere kıyasla 6 kat daha iyi dolandırıcılık tespit özelliğine sahiptir. Visa, kart deneme dolandırıcılığı ile mücadele etmek için üretken AI modeli geliştiriyor ve yanlış pozitif sonuç oranını %85 oranında azalttı.
Finansal hizmet firmaları da üretken AI’ın müşteri hizmetlerini ve karar verme sürecini geliştirme potansiyelini görüyor. Bank of America, kısa süre önce müşterilere kişiselleştirilmiş finansal rehberlik sağlamak için AI destekli bir sanal asistan olan Erica’yı tanıttı. Capital One, AI destekli doğal dil SMS asistanı Eno ile benzer bir yaklaşımı benimsiyor.
Üretken AI, finansal hizmet şirketlerinin karmaşık bir mevzuat ortamında yönlerini bulmasına da yardımcı oluyor. Uyumluluk yönetimi yazılım sağlayıcıları; mevzuat kurallarını, politikaları ve süreçleri analiz etmek, uyumluluk risklerini belirlemek ve değerlendirmek için platformlarına üretken AI ve makine öğrenmesini yerleştiriyor.
Sağlık hizmetlerinde AI kullanım durumları
Sağlık hizmetleri, ilaç geliştirmeden hasta bakımına kadar uzanan kullanım durumları ile AI’dan en fazla faydalanan sektörlerden biri olmuştur. AI; idari görevleri otomatikleştirmek, tıbbi görüntülerin analizini iyileştirmek, tanıya yardımcı olmak ve kişiselleştirilmiş hasta bakım programları geliştirmek için kullanılmaktadır.
En heyecan verici kullanım durumlarından biri de ilaç keşfi ve testidir. Üretken AI, yeni ilaçlar için bileşikleri tanımlama sürecini ve yeni ilaçların geliştirilmesini hızlandırabilir. Boston Consulting Group tarafından yapılan bir çalışmada, AI’ın ilaç geliştirme ve test maliyeti ve süresinden %25-50 oranında tasarruf sağlayabildiği keşfedilmiştir. Böylece AI, hayat kurtaran ve hayatļarı değiştiren ilaçların pazara daha hızlı ulaşmasına olanak tanır. İşte birkaç örnek:
- MIT’deki araştırmacılar, 100 milyondan fazla kimyasal bileşiği taramak için AI’ı kullandı. Bu da ilaca dirençli birçok bakteri suşuna karşı etkili olduğu tespit edilen bir antibiyotik olan Halicin’in geliştirilmesini sağladı.
- Insilico, bir tür akciğer hastalığı olan idiopatik pulmoner fibrozu (IPF) tedavi etmek için tasarlanan INS018_055’i üretmek ve optimize etmek amacıyla AI platformunu kullandı. Şu anda klinik çalışmaların yürütüldüğü ilaç, hedef tanımlamadan preklinik aday adayı belirlemeye kadar sadece 18 ayda geliştirilmiştir.
- Biyoteknoloji şirketi Recursion, genetik ve yaşla ilgili hastalıklar için araştırılan 20’den fazla yeni ilacı tanımlamak amacıyla biyolojik görüntü verileri üzerinde AI’ı kullanmıştır. Bu ilaçların çoğu için şu anda klinik araştırmalar yürütülmektedir.
Hükümet uygulamalarında AI kullanım durumları
Hükümetler, günlük olarak ele aldıkları büyük miktarda veri ve hizmet verdikleri büyük gruplar nedeniyle en büyük AI kullanıcıları arasında yer alabilir.
ABD federal hükümeti içinde AI kullanım durumları o kadar hızlı ortaya çıkıyordu ki bunları takip etmek için bir veritabanı oluşturuldu. Bu veritabanı, şu anda departmanların ve kurumların AI’ı nasıl kullandığına dair 700’den fazla örnek içeriyor. Bunlar arasında, sakinleri aşırı hava koşullarına karşı daha iyi korumak için kentsel ısı adalarının analiz edilmesi, hizmeti iyileştirmek için gazilerden gelen yapılandırılmamış geri bildirimlerin analiz edilmesi ve yeni patent başvurularını mevcut patentlerle karşılaştırma sürecinin hızlandırılması yer alıyor.
Arjantin’de Sağlık Bakanlığı, iklim verilerine ve nüfus hareketlerine dayalı olarak dang humması gibi hastalıkların yayılışını öngörmek için AI’ı kullanıyor. Yerel olarak, Buenos Aires Cumhuriyet Savcılığı, yargı hizmetlerinin çalışmasını hızlandırmaya yardımcı bir AI sanal asistanı olan Prometea’yı geliştirmek için Buenos Aires Üniversitesi AI Laboratuvarı ile birlikte çalıştı.
Üretimde AI kullanım durumları
Üretim, AI ve diğer gelişmiş teknolojilerden daha önce büyük ölçüde fayda sağlamıştır. Üretken AI daha da fazla verimlilik ve kalite sağlamaya devam edecektir. AI, ürün tasarımını ve geliştirmeyi hızlandırmak, kaliteyi izlemek ve üretim planlama ve envanter yönetiminin doğruluğunu artırmak için kullanılmaktadır.
General Motors, hafif ağırlığa odaklanarak araç bileşenlerinde sürekli iyileştirme sağlamak için AI destekli üretken tasarım kullanmakta. AutoDesk ile iş birliği yapan GM mühendisleri, bir koltuk braketi için 150’den fazla alternatif tasarımı hızlı bir şekilde değerlendirebildi ve ağırlığı %40 azaltıp gücü %20 artırırken üretimi basitleştiren bir tasarım oluşturdu.
Airbus, A320 için daha güçlü, daha hafif ağırlık bölümlemesi oluşturmak için kullandığı üretken tasarımla benzer bir deneyim yaşamıştır. Bölmenin yapısını optimize etmek için doğada bulunan büyüme modellerine dayalı üretken AI algoritmaları kullandılar. Ortaya çıkan “biyonik bölme”, geleneksel tasarımlardan %45 daha hafiftir. Baskı ve çarpma kuvveti deplasmanı için sıkı gereklilikleri karşılar.
Tesiste, üretim çalışma süresini artırmak ve servis maliyetlerini azaltmak için üretken AI kullanılıyor. AI modelleri, ekipman sensörlerinden gelen veriler doğrultusunda eğitilebilir ve bu ekipman verilerinden gelen ve yaklaşan arızayı gösterebilecek örüntüleri tanıyabilir. AI, sorun giderme ve arıza analizine yardımcı olmak üzere geçmiş bakım verilerini analiz etmek için de kullanılmaktadır.
AI devrimine hazırlanma
Soru, AI’ın işletmenize gelip gelmeyeceği değil, eğer gelmediyse ne zaman geleceğidir. Kuruluşunuzda AI’ın potansiyeli konusunda heyecan duyarken, AI yolculuğunuzu mümkün kılmak ve AI kullanım durumlarınızın yatırım getirisini en üst düzeye çıkarmak için ihtiyaç duyacağınız değişiklikleri belirlemek önemlidir.
